Problem wielu rodziców, a szczególnie ich dzieci, które bardzo często diagnozowane są z różnymi wadami postawy. Ten artykuł opowiada o jednej z nich – kolana koślawe. 

Dowiesz się tutaj o tym, czym są, jak się objawiają i jakie mają podłoże. Jednak przedłożone zostanie Ci również, czego możesz się spodziewać, jeżeli Ty lub Twoje dziecko zostanie poddane leczeniu fizjoterapeutycznemu lub ortopedycznemu.

Koślawe kolana to wada postawy, która obrazuje się u pacjenta poprzez skrzywienie kończyn dolnych do wewnątrz. U osoby z koślawymi kolanami podczas stania zauważalna jest powiększona odległość pomiędzy stopami.

Zdecydowanie jest to wada występująca u najmłodszych osób, ponieważ nawet 75% dzieci w wieku od 3 do 5 lat ma stwierdzane koślawe kolana. To jednak nie powód do zmartwień, ponieważ Szpital Dziecięcy w Bostonie podaje, że nawet 99% wszystkich przypadków koryguje się samoistnie u dzieci już w wieku 7 / 8 lat.

Taka poprawa jest zaskakująca, ale wytłumaczalna. Przy ilości ruchu, jakie mają młode osoby wszystkie miękkie struktury – mięśnie, więzadła, torebki stawowe – są ciągle aktywne, co je wzmacnia oraz pozwala na korekcję.

Warto zaznaczyć różnicę pomiędzy kolanami szpotawymi, ponieważ jest to bardzo podobna wada postawy do kolan koślawych. Jednak największą różnicą jest przede wszystkim kierunek odchylenia stawu kolanowego – w tym przypadku na zewnątrz.

Wiąże się to również z fizjologicznymi różnicami – jak np. osłabieniem różnych grup mięśniowych, bądź w drugą stronę przykurczem, a więc zwiększonym napięciem powodującym wadę postawy.

Na szczęście nie! Warto zaznaczyć, żeby rozluźnić teraz wszystkich rodziców u dzieci w wieku 3 – 4 lat za fizjologiczne (prawidłowe) uważa się skrzywienie do około 6° (zależnie od publikacji). Tak więc, jeżeli Wasza pociecha w tak młodym wieku ma delikatne kolana koślawe to nie jest od razu powód do strachu.

Oczywiście wszystkie Wasze wątpliwości możecie skonsultować zarówno z ortopedą, jak i fizjoterapeutą.

Objawy koślawych kolan są dość widoczne, ponieważ mówimy tutaj przede wszystkim o widocznym skrzywieniu, ale oprócz tego zaliczamy do nich również:

• sztywność stawów
• ból kolana

Zauważalne może być u dzieci utykanie, co powinno być wyraźnym znakiem dla rodziców, aby skonsultować to ze specjalistą – fizjoterapeutą lub ortopedą.

Diagnostyka u fizjoterapeuty i ortopedy będzie się różnić, jednak podstawa badania jest niemalże ta sama. Najważniejszy jest bowiem wywiad, a więc pytania odnośnie tego, czy w rodzinie występowały podobne przypadki deformacji, krzywizn szkieletu lub dysplazji, czy dziecko zdrowo się odżywia, czy miało już wcześniej jakieś urazy lub choroby.

Następnie badanie wzrokowe oraz testy kliniczne, które potwierdzą kolana koślawe. Są to przede wszystkim:

• ocena odległości pomiędzy stopami
• badanie kąta krzywizny goniometrem
• badanie napięcia mięśniowego i ocena aparatu więzadłowego
• ocena kąta Q przy badaniu radiologicznym

Kolana koślawe mogą mieć miejsce z wielu przyczyn, ponieważ wiele różnych struktur może powodować zmianę ułożenia kolan. Z tych najczęściej wymienianych to:

• kontuzja / uraz kolana
• infekcja
• krzywica wywołana niedoborem witaminy D (osteoporoza itp.)
• otyłość
• choroby zwyrodnieniowe stawów (artroza)

Dodać można również osłabienie mięśni i aparatu więzadłowego, szczególnie występujące w dominacji po przyśrodkowej stronie kolana. Skutkuje to wykrzywieniem się kolana w stronę osłabioną.

W zależności od przyczyny danych kolan koślawych będziemy mieli inne podejście podczas fizjoterapii. Najważniejsze jest indywidualne podejście do problemu, ponieważ, tak jak wyżej zostało wymienione może mieć on różne podłoże.

W przypadku osłabienia więzadeł oraz mięśni jasnym rozwiązaniem będzie skonkretyzowany plan treningowy, którego ćwiczenia będą miały na celu korekcję napięcia mięśniowego i struktury aparatu więzadłowego. Również w przypadku urazów i kontuzji wprowadza się trening medyczny zaraz po pierwszych dniach od nieszczęśliwego wypadku.

Do tego fizjoterapia dysponuje jeszcze terapią manualną, która poprzez mobilizacje i różne sekwencje ruchowe wprowadza ciało w procesy regeneracyjne oraz daje bodziec do zmian struktury. 

W najgorszym przypadku, kiedy leczenie zachowawcze – odpowiednia dieta i fizjoterapia – nie zniwelują problemu do gry wprowadza się cięższe działa. Przykładową metodą operacyjną może być osteotomia, która polega na odpowiednim przecięciu kości korygując tym samym krzywiznę.

Operacja to zazwyczaj ostatni element, z którego korzystają specjaliści. Można oczywiście od tego również zacząć, ale część przypadków nawet po zabiegu ma problemy z chodzeniem, czy też dolegliwościami. Decyzja o chirurgii powinna być zatem odpowiednio przemyślana i skonsultowana z gronem specjalistów.