Integracja sensoryczna – gry dla dzieci

Rozwój przez edukacyjną zabawę jest jedną z najlepszych opcji, z których możemy skorzystać, aby zapewnić dziecku wszechstronny rozwój, ale także radość (chociażby poprzez poświęcony mu czas, czy zabawki edukacyjne) Jesteś tu, bo zależy Ci, aby Twoje dziecko rozwijało się poprzez edukacyjną zabawę? A może chcesz dowiedzieć się, czym jest integracja sensoryczna i na czym polega tego typu terapia? Jeśli tak, to koniecznie czytaj dalej.
Co to integracja sensoryczna (SI)?
Integracja sensoryczna rozwija się już w życiu płodowym (w łonie matki), a jej czas trwania szacowany jest do 7 roku życia (bowiem wtedy plastyczność mózgu wykazuje największą aktywność).
Integracja sensoryczna jest mechanizmem polegającym na segregacji wszystkich bodźców sensorycznych, które docierają do mózgu, następnie ich rozpoznaniu, poddaniu procesowi interpretacji i integracji, co finalnie owocuje wygenerowaniem adekwatnej reakcji.
Integracja sensoryczna jako terapia, bez wątpienia wspiera rozwój dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej. Polega na mobilizowaniu i kierowaniu takiego przebiegu wrażeń, aby po zakończeniu usprawniania wypracowane schematy mogły zostać użyte w zarówno spontanicznej, jak i świadomej aktywności (wyćwiczenie prawidłowej integracji sensorycznej dziecka).
Układ sensoryczny dziecka często potrzebuje wsparcia w zaburzeniach takich jak:
- autyzm,
- ADHD,
- zespół Downa,
- alkoholowy zespół płodowy (FAS),
- uszkodzenie mózgu
- i wiele innych.
Oczywiście, nie jest regułą to, że zaburzenia integracji sensorycznej muszą współwystępować z jakimś schorzeniem, równie często nieprawidłowy rozwój integracji sensorycznej występuje jako samodzielny problem.
Nieprawidłowy rozwój sensoryczny dziecka — jakie może dawać objawy?
Układ sensoryczny (odpowiedzialny za integrację sensoryczną), tworzą inne mniejsze układy, do których należą: układ czucia powierzchniowego, układ czucia głębokiego, a także zmysł równowagi. W prawidłowym rozwoju dziecka wszystkie powyższe układy współdziałają ze sobą, nie dając żadnych niepokojących objawów. Natomiast jeśli integracja sensoryczna rozwija się nieprawidłowo, możemy dostrzec wiele sygnałów, które mogą nas zaniepokoić. A więc, kiedy możemy mieć do czynienia z nieprawidłową integracją sensoryczną? Oto kilka z wielu objawów, które możemy zaobserwować:
- problemy z nauką,
- problem z koordynacją,
- problemy z koncentracją,
- trudności z umiejętnościami ruchowymi,
- nadpobudliwość psychoruchowa
- i wiele innych.
Gra sensoryczna — czym jest?
Wiele rodziców zastanawia się — jak można zacząć stymulację sensoryczną dziecka? Najprawdopodobniej najlepsza odpowiedź brzmi: poprzez zabawę.
Gry sensoryczne pomagają dziecku wypracować prawidłową integrację sensoryczną. Ukierunkowane są one na udoskonalenie odbioru, a także przetwarzania sensorycznego bodźców dziecka. Gry wspierają integrację sensoryczną w formie kreatywnej zabawy, co sprawia, że małe dziecko ma ochotę w nich uczestniczyć.
Jakie są zabawy idealne dla dzieci z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego?
Właściwa integracja sensoryczna zapewnia dziecku wszechstronny rozwój. Wiele rodziców zastanawia się — jakie gry stymulują integrację sensoryczną dziecka? Może Ty też jesteś tu po to, aby znaleźć edukacyjną zabawę? Prawda jest taka, że zabaw wspomagających integrację sensoryczną jest naprawdę wiele, podobnie jak rodzajów zabawek terapeutycznych, dlatego warto wypróbować choćby parę z nich, a następnie dobrać tę idealną, indywidualnie do potrzeb i preferencji, które sygnalizuje nam małe dziecko. A więc, jakie zabawy z dzieckiem stymulują integrację sensoryczną?
- gra sensoryczna memo dotykowe — słyszałaś/eś kiedyś o grze, w której stawia się przed dzieckiem przedmioty, mające różne faktury, a następnie prosi się, aby porządkowało je w pary? Edukacyjna gra sensoryczna memo dotykowe polega właśnie na tym. Do zabawy tej można użyć przedmiotów, które mamy w zasięgu ręki (np. zakrętki od butelki, folia aluminiowa czy ziarna ciecierzycy), nie są potrzebne żadne specjalistyczne sprzęty,
- domowe zabawy sensoryczne — Terapia wspomagająca się grami sensorycznymi dostarcza dziecku bez wątpienia dużo wrażeń i radości, ale przede wszystkim wspiera rozwój dziecka. Aby grą edukacyjną dostarczyć bodźców sensorycznych w warunkach domowych, możemy posłużyć się zarówno wiedzą z poradników/blogów specjalistycznych, jak i własną inwencją twórczą. Pośród najpopularniejszych domowych zabaw dotyczących integracji sensorycznej znajdują się: huśtanie się, zabawa różnymi masami plastycznymi, zabawy z jedzeniem, skakanie na trampolinie, a nawet łaskotki.
Zabawki sensoryczne angażują całe ciało — czyli jak małe dziecko może samodzielnie rozwijać swój zmysł dotyku i nie tylko?
Czy słyszałaś/eś kiedyś o istnieniu zabawek wspomagających integrację sensoryczną? Jeżeli tak to świetnie, ponieważ integracja sensoryczna rozwija się również podczas zabawy, gdzie z pomocą przychodzą także odpowiednie narzędzia — sensoryczne zabawki (to rodzaj zabawek terapeutycznych, do których należy np. tablica edukacyjna, gryzak logopedyczny, piłka z kolcami sensoryczna, czy sensoryczna tablica i wiele innych). Zabawki sensoryczne pomagają pobudzić różne zmysły dziecka (bez wątpienia wspomagają układ dotykowy), ale również sprawiają, że małe dziecko poznaje różne faktury. Ich zastosowanie prowadzi do rozwijania różnych umiejętności dzieci oraz, co również bardzo ważne, zapewniają zabawę dzieciom. Zabawki to narzędzia, które zachęcają dziecko do poznawania świata, tworzenia oraz pomagają w walce z zaburzeniami sensorycznymi.
Zabawki sensoryczne angażują zarówno zmysły dziecka (dostarczają bodźców), jak i jego całe ciało, dlatego są tak często wybieraną opcją wspierającą terapię.
Warto przedstawić dziecku różne zabawki sensoryczne i dobrać idealny rodzaj zabawek, odpowiedni do jego potrzeb i preferencji, a naprawdę jest z czego wybierać. A więc które zabawki sensoryczne wyróżniają się na tle innych? Do najpopularniejszych zabawek sensorycznych należą:
- piłki sensoryczne (np. piłka z kolcami sensoryczna) — piłki sensoryczne pomagają dziecku w wielu aspektach, od nauki kolorów, aż po rozwijanie motoryki małej. Piłka z kolcami sensoryczna stymuluje swoimi wypustkami receptory znajdujące się na skórze, dlatego tego typu rodzaj zabawek wspiera przede wszystkim układ dotykowy dziecka i jego rozwój,
- dysk sensoryczny — bez wątpienia jest narzędziem przydatnym do zabaw. Tego typu zabawki sensoryczne stymulują zmysły dziecka i wspierają jego koordynację ruchową,
- mata sensoryczna (ścieżka sensoryczna) — tego typu zabawki sensoryczne, jak ścieżka sensoryczna, pomagają dziecku z zaburzeniami sensorycznymi dotyczącymi rozwoju i integracji wielu zmysłów jednocześnie. Doświadczanie boso maty sensorycznej to jedno z jej zastosowań, które przede wszystkim rozwija u dziecka zmysł dotyku. Tego typu rodzaj integracji sensorycznej usprawnia zarówno małą jak i dużą motorykę,
- roller — zabawka rozwijająca umiejętności koordynacyjne, wyglądająca jak deska na kółkach. Podczas zabawy na niej całe ciało dziecka jest stymulowane,
- tablica edukacyjna (tablica sensoryczna) — tablica edukacyjna może pomóc dziecku rozwijać umiejętności psychomotoryczne, a także wesprzeć koordynację rąk. Tworzy ją płyta (najczęściej drewniana). Do tablicy sensorycznej przymocowane są różne przedmioty (np. suwaczki, pokrętła, czy zamki), gdzie większość z nich bywa ruchoma. Używanie przez malucha sensorycznej tablicy stanowi świetny przykład zabawy sensorycznej,
- różne klocki sensoryczne — wpływają korzystnie na wyobraźnię i rozwój zdolności manualnych dziecka, a także wspierają terapię integracji sensorycznej,
- gryzak logopedyczny — gryzak logopedyczny stworzony został głównie dla dzieci z zaburzeniami sensorycznymi w obrębie jamy ustnej. Kiedy warto dostarczyć dziecku zabawkę tego typu? Gryzak logopedyczny na pewno będzie przydatny w bodźcowaniu sensorycznym jamy ustnej, kiedy wrażliwość sensoryczna w tych miejscach jest nieprawidłowa.
Szukasz zabawek wspomagających integrację sensoryczną? W miejscach takich jak standardowe (stacjonarne czy internetowe) sklepy z zabawkami dla dzieci, najprawdopodobniej bez problemu kupisz zabawki sensoryczne.
Bibliografia
- Podstawy rehabilitacji dla studentów medycyny. Red. Wrzosek, Zdzisława . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2011, 376 s. ISBN 978-83-200-6320-2
- Rehabilitacja medyczna. Red. Kiwerski, Jerzy . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2007, 701 s. ISBN 978-83-200-3563-6