Budowa stawu skokowego
Po prawdzie tak, jak wiele naszych mechanizmów tak i ten nie mógł odstąpić od reszty i również dzieli się na elementy składowe. Są to: staw skokowy górny oraz dolny. Kolejno stawy umożliwiają:
● górny – zginanie podeszwowe i grzbietowe,
● dolny – inwersję (stawanie na wewnętrznej krawędzi stopy) oraz ewersję (stawanie na zewnętrznej krawędzi stopy).
Dodatkowo staw jest zabezpieczony licznymi więzadłami, a nad stabilnością czuwa również rozbudowany gorset mięśniowy, umożliwiający sprawne poruszanie nogi podczas codziennego chodu. Na tę strukturę składa się kości piszczelowa, kość strzałkowa oraz kość skokowa i piętowa. Wyobraźcie sobie, jak duże obciążenie każdego dnia spoczywa na tym stawie. Podczas przenoszenia ciężaru ciała lub według definicji chodu – cyklicznego wytrącania i odzyskiwania równowagi jest na nim cała masa naszego ciała. Staw skokowy tworzy wahadło podczas kontaktu z podłożem tym samym utrzymując nas przy pomocy mięśni, kości i aparatu więzadłowego w pozycji pionowej.
Ryzyko urazów stawu skokowego
Czy wiecie, że 6% wszystkich kontuzji dotyczy właśnie stawu skokowego? Ten niebagatelny wynik podwyższają piłkarze, koszykarze, baseballiści, siatkarze i gimnastycy. Natomiast
czynnikami ryzyka, które osłabiają nasze stawy są: otyłość, cukrzyca, osteoporoza oraz rodzaj uprawianej aktywności fizycznej, im więcej zwrotów, skoków, tym większe ryzyko. Najczęściej występującym urazem stawu, bo aż w 85% przypadków, jest nadmierna inwersja (skręcenie kostki).
Urazy stawu skokowego
Skręcenia, które występują najczęściej dzielimy na 3 stopnie:
● stopień I (lekki) – niewielkie naciągnięcie torebki stawowej oraz więzadeł. Nieznaczny obrzęk i tkliwość miejsca urazu i delikatna dysfunkcja stawu.
● stopień II (umiarkowany) – częściowe przerwanie torebki stawowej oraz więzadeł. Występuje obrzęk, ból i problem z prawidłowym chodem, ograniczony zasięg ruchu i
niestabilność.
● stopień III (ciężki) – całkowite przerwanie torebki stawowej oraz więzadeł. Objawia się dużym obrzękiem i tkliwością miejsca urazu, silnym bólem powodującym chodzenie na palcach oraz znaczną niestabilnością stawu.
Rzadszymi, ale występującymi urazami stawu skokowego jest:
● nadmierna ewersja
● zwichnięcie
● złamania w obrębie kostki przyśrodkowej, dystalnej części kości strzałkowej
Leczenie i rehabilitacja
Stopień skręcenia określa głównie ortopeda lub fizjoterapeuta. Sprawdza miejsce urazu, tkliwość, wzorzec chodu oraz pozycję w staniu pacjenta. Ważnym elementem jest sprawdzenie, czy nie doszło do złamania kości, najczęściej poprzez RTG oraz palpację struktur w obrębie stawu. Wyeliminowanie tego urazu pozwala zająć się zachowawczo stopą.
Uszkodzenia skrętne więzadeł leczymy zachowawczo odciążając struktury, zastosowując
chłodzenie oraz elewację kończyny w celu zmniejszenia obrzęku. Fizjoterapeuta zastosowuje odpowiedni do stopnia urazu program rehabilitacji i możliwie wcześnie mobilizuje staw. Zastosowując się do zaleceń fizjoterapeuty i ortopedy jesteśmy w stanie pozwolić stopie do regeneracji i powrotu do aktywności.
Leczenie operacyjne jest wskazane w przypadku przewlekłych urazów oraz ciężkich urazów stawu skokowego np. złamań. W ramach rehabilitacji pooperacyjnej staramy się utrzymać siłę mięśniową przez ćwiczenia izometryczne oraz ćwiczenia czynne sąsiednich struktur podczas unieruchomienia. Następnie po unieruchomieniu zwiększamy zasięg ruchu oraz siłę mięśniową stopy.
