To dobre pytanie, ponieważ większość z nas ma wyobrażenie o skoliozie rzeczywiście, jako o prawie każdym skrzywieniu kręgosłupa. Czy to mówimy o zrotowaniu kręgów, czy o skrzywieniu bocznym.

Problem skoliozy jest jednak o wiele bardziej skomplikowany, a żeby o niej mówić muszą być spełnione pewne warunki.

Jakie? Przeczytajcie w dzisiejszym artykule!

Skolioza to nienaturalne ułożenie się krzywizn kręgosłupa. Mówimy o niej, jeżeli kolumna kręgów odbiega od normy w trzech płaszczyznach. Natomiast płaszczyzny, którymi możemy podzielić ludzkie ciało to:

• strzałkowa – dzieli ciało na prawo i lewo
• czołowa – przód i tył
• poprzeczna – góra i dół

Jeżeli dojdzie skrzywienia to odnosząc się do badania rentgenowskiego możemy zdiagnozować skoliozę, o której tak często słyszymy.

Przykładowo skoliozą będzie, jeśli kręgosłup jest zrotowany, ma nadmierną kifozę oraz skrzywienie boczne.

Skolioza wychwytywana jest przede wszystkim poprzez ocenę wizualną pacjenta lub poprzez badania obrazowe, takie jak zdjęcie rentgenowskie, czy też rezonans magnetyczny. Widoczne zmiany strukturalne widoczne gołym okiem to przede wszystkim:

• nierówna wysokość linii barków
• jedna łopatka bardziej widoczna, niż druga
• różnica we wcięciu talii – jedna strona może być bardziej wypłaszczona uwypuklona, niż druga
• widoczna lub wyczuwalna różnica wysokości talerza biodrowego
• uwypuklenie jednej ze stron klatki piersiowej (jedna ze stron żeber może być wybrzuszona)
• podczas skłonu w przód plecy widocznie asymetryczne

Każda z tych zmian może wskazywać na kostne zmiany, ale tak jak osłabienie mięśniowe jednej ze stron może nam podpowiadać, że dzieje się coś nieprawidłowego.

Dlatego, że kręgosłup jest niezwykle skomplikowaną strukturą skoliozę diagnozuje się przede wszystkim za pomocą diagnostyki obrazowej i w ten sposób potwierdza rozpoznanie. Takim sposobem lekarze również obliczają tzw. kąt Cobba, który pomaga sklasyfikować pacjenta do konkretnego sposobu łagodzenia objawów skoliozy. I tak w ten sposób wyróżniamy skoliozę:

• łagodną – od 10° do 25°
• umiarkowaną – od 25° do 40°
• ciężką – powyżej 40°

Kolejnym ważnym elementem jest zróżnicowanie skoliozy na strukturalną i funkcjonalną. Główną różnicą jest źródło wystąpienia trójpłaszczyznowego skrzywienia kręgosłupa. Skolioza strukturalna powstaje poprzez np.: 

• zniekształcenie kręgów, 
• zmianę ich liczby czy brak.

Natomiast funkcjonalna “występuje”, a oznacza to, że spowodowana jest jakąś asymetrycznością w ciele, chociażby różnymi długościami nóg. W ten sposób kręgosłup próbuje skompensować, uzupełnić funkcjonalnie tę nieregularność.

Skolioza najczęściej wychwytywana jest u dzieci oraz młodzieży w wieku dorastania. To bardzo ważne, żeby w tym momencie ją wychwycić, ponieważ nieleczona skolioza z czasem zaczyna się pogłębiać.

Mimo, że łagodna postać skoliozy występuje równie często u chłopców, jak i dziewcząt to jednak u płci żeńskiej pogorszenie zdarza się aż do 8 razy częściej.

Przede wszystkim warto zaznaczyć, że skolioza nie może być wyleczona, ale i tak ją leczymy. Brzmi niedorzecznie, ale traktujemy ten problem w taki sposób, żeby zatrzymać progres objawów i deformacji, ponieważ im większy problem, tym więcej problemów może występować:

• problemy z oddychaniem – w ciężkich postaciach klatka piersiowa może uciskać płuca
• przewlekłe bóle pleców – skolioza jest deformacją, która może powodować ogromne zmiany w napięciach mięśni, aparatu więzadłowego i wszystkich innych tkanek, a to już prosta droga do występowania częstych bólów pleców

Psycholog jest niezwykle ważnym elementem zespołu w leczeniu skolioz, ponieważ jest to deformacja, która często jest widoczna. Przy ciężkich postaciach może to być zauważalne nawet przez ubrania – w postaci garbu, czy też różnych wysokości barków.

Dla dzieci i w okresie dorastania młodzieży wygląd jest bardzo ważny. Mimo, że tego nie przyznają to krzywe spojrzenia, kąśliwe uwagi mogą bardzo przytłoczyć dziecko, a w długoterminowych konsekwencjach nawet prowadzić do depresji, czy też prób samobójczych.

Dlatego tak ważna jest rola psychologa, ponieważ rozmowa już od samego początku poprawi samopoczucie pacjenta, jak również zmniejszy szansę na wystąpienie poważnych chorób.

Rehabilitacja skoliozy głównie opiera się na aktywnej terapii. Fizjoterapii poddawane są przede wszystkim postacie łagodne, ponieważ umiarkowana i ciężka nadawać się może do gorsetowania lub w gorszych przypadkach nawet operacji. 

Wykorzystuje się wiele metod opracowanych przez specjalistów w walce ze skoliozami. Te z najpopularniejszych to:

• metoda Schrotha
• SEAS – Scientific Exercises Approach to Scoliosis
• ćwiczenia Klappa
• ćwiczenia z wykorzystaniem oddechu

Niestety mimo wielkiej cierpliwości wielu fizjoterapeutów i chęci niektóre postacie skoliozy, szczególnie te poważne o dużych kątach Cobba są rozpatrywane pod kątem operacji. 

Najczęstszą metodą jest fuzja kręgów, która polega na stałym unieruchomieniu szeregu dwóch lub więcej kręgów. W ten sposób kręgosłup można ustawić w prostej pozycji zaczynając od elementów, które mogą rozpoczynać sekwencję nienaturalnych krzywizn.

Największym problemem tej operacji jest dostosowanie jej do wzrostu dziecka, jednak wypracowano metodę, w której co około 6 miesięcy szyna jest wydłużana.