Endoproteza stawu kolanowego
Czym jest ta endoproteza? Dlaczego się ją wykonuje? Jakie są rodzaje endoprotezy? Jak zająć się swoim kolanem po operacji i dlaczego musi to być rehabilitacja?
W poszukiwaniu odpowiedzi przeczytaj artykuł!
Endoproteza stawu kolanowego jest niczym innym, jak zastąpieniem zniszczonego zdegenerowanego stawu kolanowego przez sztucznie wykonaną strukturę. Operacja przeprowadzana jest dla osób, których dolegliwości kwalifikują do jej przeprowadzenia, a sam zabieg nazywany jest endoprotezoplastyką. Sztuczne kolano jest specjalnie przygotowywane indywidualnie do pacjenta, ponieważ każdy z nas może mieć różnice w rozmiarach oraz kształtach.
Poprzez wymianę stawu kolanowego powinniśmy rozumieć wymianę powierzchni stawowych, które umożliwiają ruch w kolanie. Sama kość udowa oraz piszczelowa, o ile nie ma poważnych zmian, jest jedynie miejscem przyczepu implantu.
Dla kogo przeznaczona jest endoproteza kolana?
Osoby, które chorują na zwyrodnienia stawów kolanowych zgodzą się z faktem, że ból
w miarę upływu czasu staje się nie do zniesienia. Takie właśnie dolegliwości są już powodem do przemyślenia takiego zabiegu. Jednak należy pamiętać, że jest to ostatnia deska ratunku dla stawu! Warto rozważyć przed samą decyzją jeszcze wizytę
u fizjoterapeuty.
Do zabiegu kwalifikuje się również znaczne ograniczenie ruchomości w stawie poprzez zniekształcenia kostne, uszkodzenia spowodowane wadami wrodzonymi, poważne powikłania po złamaniach, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów.
W jakim przypadku nie wykonujemy endoprotezy stawu kolanowego?
Poważnymi przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu jest przede wszystkim:
- ciężki stan ogólny pacjenta,
- obecne zakażenie skórne w operowanym miejscu,
- zaburzenia neurogenne,
- zaawansowana osteoporoza
- ciężkie zniekształcenia kończyny
- rozległe żylaki kończyn dolnych
Ze względu na znieczulenie ogólne, które najczęściej stosuje się podczas wprowadzania endoprotezy dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na:
- problemy z krzepnięciem krwii
- branie leków przeciwzakrzepowych
- uczulenie na środki do znieczulenia
- zaburzenia układu nerwowo – mięśniowego
- sepsa
Jakie mamy rodzaje endoprotez stawu kolanowego?
Ze względu na dużą różnorodność pacjentów, kształtów, rozmiarów stawów oraz potrzeb endoprotezy dzielimy na kilka rodzajów.
- Zakres wymiany stawu:
- endoproteza całkowita – wymiana całej powierzchni stawowej
- endoproteza częściowa – wymiana najbardziej uszkodzonych elementów
- Mocowanie protezy:
- endoproteza cementowa – mocowana do stawu za pomocą specjalnego cementu kostnego
- endoproteza hybrydowa – część implantu mocowana bezpośrednio w kości, natomiast reszta za pomocą cementu kostnego
- endoproteza bezcementowa – wprowadzana bezpośrednio w kości
- Stopień wiązania piszczelowo – udowego elementów endoprotezy kolana
- zawiasowa
- półzwiązana
- niezwiązana
Zakres, mocowanie oraz stopień wiązania dobiera odpowiednio lekarz, ponieważ jest to rzecz indywidualna. Stopień wiązania piszczelowo – udowego jest zależny od obecności więzadeł krzyżowych.
Jak przebiega operacja endoprotezoplastyki stawu kolanowego?
Sama operacja jest dla pacjenta całkowicie bezbolesna, ponieważ przeprowadzana jest pod znieczuleniem ogólnym lub rdzeniowym. Standardowo trwa około 2 godzin, a rozpoczyna się poprzez otwarcie stawu w jego przedniej części, tzw. dostęp przedni.
Pierwsza część interwencji polega na usunięciu nieprawidłowej i zniszczonej tkanki. Następnie umieszcza się tzw. staw próbny, który pomoże dopasować rozmiar implantu oraz sprawdzić możliwości danego kolana. To ważne, żeby sprawdzić i odpowiednio dopasować endoprotezę, ponieważ raczej nikt jej już nie wyciągnie.
Druga część opiera się głównie na wprowadzeniu właściwego zamiennika. Jeszcze raz sprawdza się, jaka jest ruchomość i dopasowanie, a jeżeli wszystko się zgadza następuje trwałe umocowanie – zaprotezowanie. Cały obszar operacyjny jest oczyszczany, odsysany nadmiar krwi poprzez dreny, a następnie zamykany odpowiednimi szwami.
Zaraz po operacji rozpoczyna się rehabilitacja. W większości powodem tego właśnie zabiegu był brak ruchu, więc nie można pozwolić ponownie na taką sytuację. Pamiętajmy, że sztuczny staw nie jest powodem do zaprzestania aktywności.
Jak zająć się kolanem po operacji? – rehabilitacja
W pierwszym tygodniu fizjoterapeuta postara się zadbać o złagodzenie bólu oraz obrzęku po operacji. Każda ingerencja w ciało jest dużym ciosem dla ciała, więc musi mieć chwilę na regenerację. Jednak nie pozostawiamy kolana w bezruchu – poprzez ćwiczenia bierne, czyli ruch stawem wykonywany jest przez fizjoterapeutę wprowadzamy początkowe bodźce. W ten sposób uniemożliwiamy powstawanie przykurczów, co przyniosłoby odwrotny, niż oczekiwany efekt – ograniczenia.
Automatyczna szyna CPM to urządzenie, które zastępuje fizjoterapeutę w ruchu. Noga umocowywana jest w tym aparacie, a następnie wykonuje za pacjenta zgięcie i wyprost. Przydatne urządzenie, ale warto jak najszybciej je odłożyć, ponieważ zależy nam na tym, żeby pacjenta sam powoli zaczął ruszać nogą.
Pionizacja, czyli przy wsparciu fizjoterapeuty – przejście do siadu, wstanie, pierwsze kroki – odbywa się już na oddziale ambulatoryjnym w pierwszych dniach. Od 4 do 6 tygodni po zabiegu – zależnie od lekarza prowadzącego – pacjent musi odciążać kolano kulami łokciowymi. Przynajmniej do odzyskania siły mięśniowej.
Z biegiem czasu zaczynamy coraz ciekawsze ćwiczenia – po wzmacnianiu mięśni poprawiamy balans ciała, propriocepcję, ćwiczenia sensomotoryczne. W tym wszystkim pomogą Wam fizjoterapeuci, a ilu ich jest tyle sposobów. Ważne, żeby podejść do pacjenta indywidualnie!