Więzadło krzyżowe przednie – kilka słów
Wspomaga nasze kolano w bardzo wielu sytuacjach, w których najzwyczajniej w świecie musimy się nagle zatrzymać lub zmienić kierunek, czy to chodu, czy biegu. Aparat więzadłowy bogato zabezpiecza nasze stawy kolanowe. Dzięki temu jesteśmy w stanie całkowicie nieświadomie korzystać ze stabilności, którą mu zawdzięczamy.
W przypadku zerwania ACL doświadczamy przede wszystkim bólu oraz odczuwalnej destabilizacji stawu kolanowego. Najczęstszymi pacjentami po zerwaniach są osoby uprawiające sport, w którym często podczas biegu, chodu, skoków zmienia się kierunek lub raptownie zatrzymuje. Są to głównie:
- piłkarze
- koszykarze
- rugbiści
- narciarze wyczynowi
- gimnastycy
Jak zbudowane jest więzadło krzyżowe przednie?
W okolicy kolana spotykają się trzy kości: strzałkowa, piszczelowa oraz udowa. Jednak do stawu zaliczamy głównie kość piszczelową oraz udową. Nadto dochodzi jeszcze rzepka ograniczająca kolano od przodu. Cały mechanizm otoczony jest przez liczne mięśnie, aparat więzadłowy oraz torebkę stawową.
Więzadła, o których mowa znajdują się dokładnie w środku stawu. Pomiędzy kośćmi udową i piszczelową. Więzadło krzyżowe przednie i tylne tworzy literę “X” i jak można się domyślić ACL znajduje się z przodu krzyża.
Jak zwiększamy szansę na uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego?
Występuje szereg czynników ryzyka, które zwiększają szansę na zerwanie ACL. Są to:
- płeć żeńska
- uprawianie typowych sportów: piłka nożna, koszykówka, rugby, narciarstwo wyczynowe oraz gimnastyka
- osłabienie organizmu
- wyuczone nieprawidłowe wzorce ruchowe
- używanie nieprawidłowego obuwia
- granie na sztucznej murawie
Kiedy zrywa się więzadło krzyżowe przednie i jak się to objawia?
Zerwanie ACL najczęściej dokonuje się w momencie nagłych zatrzymań oraz zmian kierunku. Właśnie to głównie zabezpiecza to więzadło, a więc kiedy jest osłabione, a siła jest zbyt duża dochodzi do naderwanie lub całkowitego zerwania.
Głównymi symptomami, które świadczą o uszkodzeniu i alarmujące do wizyty u ortopedy i fizjoterapeuty są:
- często opisywany przez pacjentów odgłos pękania lub zrywania
- mocny ból oraz brak możliwości kontynuacji aktywności
- powstający w ciągu 24h obrzęk
- utrata pełnego zakresu ruchu w kolanie
- tkliwość w okolicy stawu kolanowego
- wrażenie braku stabilności kolana
Jak leczymy zerwanie więzadła krzyżowego przedniego?
Leczenie uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego jest zróżnicowane przede wszystkim pod kątem aktywności fizycznej pacjenta oraz jego wieku. U osób młodych oraz aktywnych fizycznie często zalecane jest operacyjne leczenie zerwanej struktury. Natomiast osoby starsze, nieaktywne oraz nie doświadczające niestabilności w kolanie poddawane są leczeniu zachowawczym.
Operacje na stawie kolanowym są zarówno metodą otwartą, jak i artroskopową. Natomiast sama interwencja chirurgiczna rzadko polega na przytwierdzeniu zerwanego więzadła w miejsce jego pierwotnego przyczepu. Najczęściej chirurg musi wymienić tkankę na tzw. graft, czyli pochodzące z różnego źródła tkanki, które mają zastąpić zabezpieczającą taśmę. Bardzo podobnych do tych wykorzystywanych przy więzadle krzyżowym tylnym. Zarówno przed operacją, jak i po operacji zalecana jest konsultacja z fizjoterapeutą, który przygotuje organizm do zabiegu oraz wspomoże w powrocie do pełni sił.
Leczenie zachowawcze polega głównie na unieruchomieniu stawu kolanowego. Stosowane są równie często gips oraz ortezy. Różnica polega głównie na możliwościach, ponieważ pierwszy z nich uniemożliwia całkowicie ruch, natomiast orteza przy odpowiednim ustawieniu unieruchamia, bądź ogranicza ruch, jeżeli jest to wymagane. Dalej przeprowadzana jest rehabilitacja.
Jak wygląda rehabilitacja po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego?
Plan rehabilitacyjny w przypadku uszkodzeń ACL wiąże się głównie ze zwalczeniem ograniczenia ruchu, które towarzyszy urazowi. Jak tylko zejdzie opuchlizna należy rozpocząć proces usprawniania. Zarówno w leczeniu operacyjnym należy zadbać o powrót stawu kolanowego do prawidłowego wyprostu, następnie zgięcia.
Fizjoterapeuta zaleci Wam wiele ćwiczeń, które jeżeli tylko będą systematycznie wykonywane ułatwią cały proces rekonwalescencji. Bardzo ważne jest, żeby stosować się do zaleceń wykonującego zabieg chirurga – w przypadku leczenia operacyjnego – oraz fizjoterapeuty prowadzącego Waszą rehabilitację.