Niestabilność kręgosłupa to poważne zaburzenie biomechaniczne, które może prowadzić do przewlekłego bólu oraz znacznego ograniczenia funkcjonowania w życiu codziennym. Dotyczy głównie odcinków lędźwiowego i szyjnego, ale może również występować w odcinku piersiowym. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest niestabilność kręgosłupa, jakie są jej przyczyny, objawy, metody diagnostyki oraz sposoby leczenia i rehabilitacji.

Niestabilność kręgosłupa to zaburzenie charakteryzujące się nadmiernym zakresem ruchu między sąsiadującymi kręgami. Dochodzi do niego w wyniku uszkodzenia struktur stabilizujących, takich jak krążki międzykręgowe, więzadła, stawy międzykręgowe czy mięśnie. Zaburzenie to prowadzi do:

• Degeneracji stawów międzykręgowych,
• Ucisku struktur nerwowych,
• Przewlekłego bólu pleców lub szyi.

Najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym, ponieważ to właśnie ten fragment kręgosłupa jest najbardziej obciążany podczas ruchu i wykonywania codziennych czynności.

Niestabilność kręgosłupa lędźwiowego może mieć kilka głównych przyczyn, w tym:

1. Zwyrodnienia krążków międzykręgowych – związane z wiekiem, siedzimy trybem życia lub nadwagą, prowadzą do utraty ich elastyczności i funkcji stabilizującej. Zwyrodnienie kręgosłupa w tej okolicy może dodatkowo osłabiać segmenty kręgosłupa.
2. Wady wrodzone – takie jak kręgozmyk czy anomalie lędźwiowo-krzyżowe (sakralizacja lub lumbalizacja).
3. Przyczyny nabyte – urazy, guzy, infekcje, zmiany pooperacyjne. Uszkodzenia krążka międzykręgowego mogą również wywoływać niestabilność kręgosłupa.
4. Zaburzenia kontroli nerwowo-mięśniowej – osłabienie mięśni stabilizujących kręgosłup, prowadzi do jego funkcjonalnej niestabilności.

Objawy mogą się nasilać w trakcie wykonywania codziennych czynności. Najczęstsze z nich to:

• Ból dolnej części pleców podczas długotrwałego stania,
• Ból przy zginaniu i prostowaniu kręgosłupa,
• Tkliwość tkanek miękkich, szczególnie więzadeł,
• Trudności ze zmianą pozycji ciała,
• Tendencja do pochylania się do przodu z powodu osłabienia mięśni stabilizujących.

Objawy te często towarzyszą niestabilności odcinka lędźwiowego i mogą prowadzić do przewlekłego bólu lędźwiowego oraz zespołu bólowego kręgosłupa.

Jeśli objawy są ignorowane, niestabilność może prowadzić do poważniejszych schorzeń, takich jak kręgozmyk.

Niestabilność kręgosłupa szyjnego to zaburzenie ruchomości (jej nadmiar) w odcinku szyjnym kręgosłupa.

Przyczyny

• Urazów (np. whiplash),
• Zwyrodnień kręgów i stawów międzykręgowych,
• Chorób zapalnych (np. reumatoidalne zapalenie stawów).

Objawy niestabilności odcinka:

• Ból szyi promieniujący do głowy lub barków,
• Bolesność przy ruchach szyi,
• Uczucie niestabilności kręgosłupa,
• Zawroty głowy i problemy z równowagą,
• Bóle głowy i bólu odcinka szyjnego.

W przypadku zaburzeń odcinka szyjnego, objawy mogą być nasilone przez urazy odcinka szyjnego lub przewlekłe osłabienie mięśni kręgosłupa szyjnego.

Jest procesem wieloetapowym, który pozwala precyzyjnie określić stopień oraz rodzaj zaburzeń. Obejmuje:

1. Wywiad z pacjentem – szczegółowa analiza objawów, historii urazów oraz codziennych nawyków. Pomaga to określić przyczyny niestabilności oraz zidentyfikować objawy charakterystyczne dla niestabilności funkcjonalnej kręgosłupa.
2. Badanie fizykalne – ocena ruchomości, stabilności oraz bolesności kręgosłupa, szczególnie w obszarze odcinka lędźwiowego kręgosłupa i szyjnego odcinka kręgosłupa. Sprawdza się również napięcie mięśni kręgosłupa szyjnego oraz objawy specyficzne dla zaburzeń odcinka szyjnego.
3. RTG czynnościowe – badanie rentgenowskie wykonywane w zgięciu i wyproście, które umożliwia wykrycie nadmiernych przemieszczeń między kręgami oraz obecność zmian strukturalnych, takich jak kręgozmyk.
4. Rezonans magnetyczny (MRI) – szczegółowa ocena tkanek miękkich, w tym uszkodzeń krążka międzykręgowego, czy więzadeł. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnozowaniu niestabilności odcinka szyjnego i lędźwiowego.
5. Testy kliniczne – ocena wzorców ruchowych, stabilności segmentów oraz napięcia mięśniowego. Testy takie jak test biernego wyprostu kręgosłupa (Passive Lumbar Extension Test) czy manualne badanie ruchomości segmentalnej pomagają wykryć objawy niestabilności odcinka.

Diagnostyka różnicowa jest kluczowa, aby wykluczyć inne przyczyny objawów, takie jak przepuklina krążka międzykręgowego, zwyrodnienie kręgosłupa lub uszkodzenia szyjnego odcinka wynikające z urazów czy przewlekłych zmian chorobowych.

Leczenie ma zazwyczaj charakter zachowawczy i obejmuje:

• Ćwiczenia stabilizacyjne – wzmacniające mięśnie głębokie odpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa,
• Poprawę kontroli nerwowo-mięśniowej – nauka prawidłowych wzorców ruchowych,
• Edukację – dotyczącą ergonomii pracy i postawy ciała w codziennym życiu.

W cięższych przypadkach, gdy objawy nie ustępują, może być konieczna interwencja chirurgiczna – spondylodeza (stabilizacja segmentu kręgosłupa).

Rehabilitacja kręgosłupa w przypadku niestabilności odcinka lędźwiowego i szyjnego koncentruje się na przywróceniu funkcji, zmniejszeniu bólu i poprawie stabilności kręgosłupa. Kluczowe elementy programu rehabilitacyjnego obejmują:

1. Ćwiczenia stabilizujące – wzmacniające mięśnie głębokie, takie jak mięsień poprzeczny brzucha i mięsień wielodzielny.
2. Trening kontroli nerwowo-mięśniowej – nauka prawidłowego napięcia i aktywacji mięśni stabilizujących.
3. Nauka prawidłowych wzorców ruchowych – w celu zmniejszenia ryzyka przeciążeń.
4. Edukacja pacjenta – dotycząca ergonomii oraz sposobów unikania niekorzystnych obciążeń kręgosłupa.

Rehabilitacja jest kluczowym elementem leczenia niestabilności kręgosłupa i pozwala na poprawę jakości życia pacjentów.

Niestabilność kręgosłupa, zarówno lędźwiowego, jak i szyjnego, jest częstą przyczyną przewlekłego bólu i ograniczenia ruchomości. Kluczowa jest odpowiednia diagnostyka, w tym badania, takie jak RTG czynnościowe oraz konsultacja ze specjalistami. W GO ON CLINIC – fizjoterapia we Wrocławiu oferujemy kompleksowe podejście do leczenia, łącząc rehabilitację kręgosłupa we Wrocławiu z nowoczesnymi metodami terapii. Nie czekaj, skorzystaj z profesjonalnej opieki i odzyskaj pełną sprawność!

Jeśli odczuwasz objawy związane z niestabilnością kręgosłupa, nie czekaj! Skontaktuj się z nami i umów się na wizytę w GO ON CLINIC. Nasi specjaliści z zakresu fizjoterapii kręgosłupa i rehabilitacji niestabilności kręgosłupa pomogą Ci odzyskać sprawność i życie bez bólu.