Bark zamrożony, nazywany również adhezyjnym zapaleniem kaletki stawu ramiennego, to schorzenie stawu charakteryzujące się bolesnym ograniczeniem ruchomości ramienia. Artykuł omawia przyczyny, objawy oraz metody leczenia tej dolegliwości, mającej istotny wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów.

Bark zamrożony, medycznie znany jako adhezyjne zapalenie kaletki stawu ramiennego, jest chorobą zapalną stawu ramiennego, charakteryzującą się bolesnym ograniczeniem jego ruchomości. Jest to schorzenie, które może znacznie wpływać na jakość życia pacjentów, ograniczając ich zdolność do wykonywania codziennych czynności związanych z ruchem ramienia.

W przypadku barku zamrożonego dochodzi do procesu zapalnego w kaletce stawu ramiennego, prowadzącego do tworzenia bliznowatych zrostów w obrębie stawu. Zrosty te ograniczają elastyczność i swobodę ruchów stawu, co objawia się bólem i sztywnością, tym charakteryzuje się zamrożony bark. Dolegliwość ta może być wynikiem różnych czynników, w tym urazów, przeciążeń, infekcji lub chorób autoimmunologicznych.

Charakterystyczne objawy barku zamrożonego obejmują ból przy ruchach ramieniem, szczególnie przy uniesieniu ramienia na bok, oraz trudności w wykonywaniu prostych czynności, takich jak czesanie włosów czy sięganie po przedmioty. W niektórych przypadkach bark zamrożony może występować idiopatycznie, bez wyraźnej przyczyny.

Termin „zamrożony” odnosi się do ograniczenia ruchomości stawu, które sprawia, że staje się on sztywny i trudny do poruszania.

W literaturze brakuje konsensusu co do etiologii zespołu zamrożonego barku i tym samym, czy należy go definiować jako stan zapalny czy włóknienie. Niektórzy badacze próbowali podzielić pacjentów na dwie podgrupy, aby uprościć opcje leczenia: idiopatyczny/pierwotny przewlekły zespół zamrożonego barku, gdy pacjenci wykazują objawy bez wyraźnej przyczyny, oraz wtórny zespół zamrożonego barku, gdy pacjenci mieli podobną prezentację i przebieg znanego czynnika wrodzonego, zewnętrznego lub ogólnoustrojowego.

Zespół zamrożonego barku, znany również jako adhezyjne zapalenie torebki stawowej lub skurczowe zapalenie torebki stawowej lub zarostowe zapalenie torebki, to uporczywa i bolesna dolegliwość, która może występować u 2–5% populacji i częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Przeważnie obserwuje się go u pacjentów w wieku 40–60 lat . Dodatkowo, zespół ten występuje u 10–38% populacji zdiagnozowanej z cukrzycą i chorobami tarczycy . Choć pierwotnie uważano, że CCFS naturalnie goi się w ciągu jednego do dwóch lat po wystąpieniu, badania wykazały, że niepełnosprawność i utrata normalnej funkcjonalności barku utrzymują się bez odpowiedniego leczenia.

Ograniczona ruchomość barku powoduje trudności i ograniczenia w wykonywaniu codziennych czynności życiowych . Funkcjonalne zaburzenia spowodowane przez zespół zamrożonego barku obejmują ograniczone sięganie, zwłaszcza podczas ruchów nad głową i na bok, takich jak wieszanie ubrań czy zapinanie pasów bezpieczeństwa.

Faza zamrażania (2–9 miesięcy)

• W tym okresie występuje stopniowe nasilanie bólu.

Faza zesztywnienia (4–12 miesięcy)

• Występują ograniczenia zakresu ruchomości, co wpływa na codzienne czynności.

Faza odmrażania (rozmrażania) (5–26 miesięcy)

• Stopniowy powrót ruchomości stawu.

Pod względem patofizjologii, zapalenie torebki stawowej prowadzi do proliferacji, pogrubienia i skurczu tkanek torebki stawowej. Leczenie zamrożonego barku ma na celu złagodzenie bólu oraz przywrócenie ruchomości i funkcji stawu ramiennego. W przypadku pacjentów z cukrzycą lub innymi chorobami współistniejącymi, istotne jest także zarządzanie chorobą podstawową.

Jakie objawy zapalenia barku są najczęstsze?

Objawy barku zamrożonego obejmują charakterystyczny ból związany z ruchem ramienia, zwłaszcza przy próbie uniesienia go na bok, oraz trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak ubieranie się czy umieszczanie przedmiotów na półce. Pacjenci zazwyczaj odczuwają ograniczenie ruchomości stawu ramiennego, które może stopniowo się pogłębiać wraz z postępem choroby.

Diagnostyka

Diagnoza barku zamrożonego opiera się na dokładnym badaniu fizykalnym przez doświadczonego fizjoterapeutę lub lekarza. Istnieją także badania obrazowe, które mogą pomóc potwierdzić rozpoznanie, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) czy ultrasonografia. Obrazowanie jest szczególnie użyteczne do wykluczenia innych schorzeń stawu ramiennego, takich jak uszkodzenia więzadeł czy uszkodzenia ścięgien.

Przykładowe testy kliniczne:

• Ocena ogólna – specjalista ocenia zakresy ruchów w stawie barkowym we wszystkich płaszczyznach. Na dodatni wynik testu wskazują: utrata rotacji zewnętrznej więcej niż 50% w prównaniu ze stroną przeciwną, redukcja zakresu ruchu w porównaniu ze stroną przeciwną >25%.
• Test palpacji wyrostka kruczego – badający wykonuje palpację: stawu barkowo-obojczykowego, przestrzeni pod wyrostkiem barkowym oraz wyrostka kruczego. Pacjent ocenia dolegliwości bólowe poszczególnych punktów zgodnie ze skalą VAS. Na pozytywny wynik testu diagnostycznego wskazuje o 30% większy ból barku na wyrostku kruczym łopatki niż na pozostałych strukturach. Test ma wysoką czułość (96) i specyficzność (87-89).
• Test wzruszania – pacjent odwodzi w stawie barkowym zgięte kończyny górne zgięte w stawach łokciowych do 90 stopni. Następnie próbuje utrzymać pozycję. Na pozytywny wynik testu wskazuje unoszenie barku i całej obręczy barkowej w celu utrzymania pozycji. Diagnozowanie barku w ten sposób jest przydatne do wykluczenia tej dolegliwości, ze względu na wysoką czułość testu (95).

Leczenie zespołu zamrożonego barku może mieć charakter chirurgiczny lub zachowawczy. Jest kilka możliwości leczenia barku niechirurgicznie może być to: stosowanie doustnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, fizjoterapia, iniekcja sterydowa lub rozszerzanie stawu .

Z kolei zabieg chirurgiczny zamrożonego barku może obejmować nowoczesne metody leczenia:

• MUA: Polega na pasywnym ruchu ramienia w celu rozerwania pogrubionych, zapalonych więzadeł oraz rozciągnięcia torebki stawowej.
• Artroskopową artrolizę: Pozwala na bezpośrednie przecięcie zaangażowanych więzadeł i uwolnienie torebki stawowej.
• Otwarte uwolnienie torebki stawowej: Wykonuje się je za pomocą otwartego nacięcia, a nie za pomocą podejścia artroskopowego .

Najczęściej stosuje się metody niechirurgiczne jako pierwszy wybór leczenia, a interwencje chirurgiczne są rozważane u pacjentów, którzy nie reagują na leczenie niechirurgiczne. Istnieje jednak ograniczona ilość dowodów na to, która metoda niechirurgicznego leczenia jest bardziej skuteczna, ani na to, która metoda chirurgii jest lepsza od innej . W związku z różnorodnością dostępnych interwencji, badania kliniczne o wysokiej jakości, które zbadałyby te kwestie, są niezwykle ważne.

Fizjoterapia jako leczenie zachowawcze stanowi kluczowy element leczenia barku zamrożonego, mającego na celu przywrócenie pełnej funkcji i redukcję dolegliwości bólowych. Terapia fizjoterapeutyczna skupia się na zastosowaniu technik jakie oferuje terapia manualna, mobilizacja stawu oraz technik rozluźniających tkanki miękkie w okolicach stawu ramiennego. Celem tych interwencji jest poprawa zakresu ruchu w stawie, zadbanie o ból barku oraz niwelowanie zwiększonych napięć mięśniowych.

Zwiększając zakresy ruchu w stawie barkowym podczas ćwiczeń barku należy wchodzić w granicę bólową, aby skutecznie zwiększyć ruchomość stawu. Fizjoterapeuta powinien zalecić również domowe ćwiczenia, aby zapobiegać nawrotowi barku zamrożonego.

W ramach fizjoterapii wykorzystuje się również specjalnie dobrany zestaw ćwiczeń, które mają na celu rozciąganie i wzmacnianie mięśni obręczy barkowej. Ćwiczenia te pomagają w przywróceniu stabilności stawu i poprawie funkcjonalności ramienia.

Dodatkowo, elektroterapia jest często stosowana jako uzupełnienie terapii fizjoterapeutycznej. Zastosowanie prądu elektrycznego pozwala zmniejszyć dolegliwości bólowe, redukując stan zapalny oraz poprawiając krążenie krwi w obszarze barku.

W GO ON CLINIC oferujemy kompleksową terapię fizjoterapeutyczną skierowaną na leczenie barku zamrożonego. Nasze podejście opiera się na indywidualnym planie terapeutycznym dostosowanym do potrzeb każdego pacjenta, aby osiągnąć optymalne rezultaty w jak najkrótszym czasie. Takie jak odzyskanie funkcji, zwiększenie zakresu ruchomości oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych barku.

Leczenie zamrożonego barku jest skomplikowanym procesem, który wymaga indywidualnego podejścia. Wczesna interwencja fizjoterapeutyczna może przynieść ostateczny sukces rehabilitacji i poprawić jakość życia pacjentów z tą dolegliwością.

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej terapii zamrożonego barku, skontaktuj się z naszą kliniką fizjoterapeutyczną. Nasi specjaliści pomogą w diagnozie, leczeniu i rehabilitacji, stosując skuteczne metody terapeutyczne.