Baza wiedzy

Ból w klatce piersiowej jest sygnałem alarmowym dla organizmu, że dzieje się w nim coś niedobrego, coś, co może wpłynąć destrukcyjnie na tkanki. Dla pacjentów ból ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ jego wystąpienie może zadecydować o znacznym obniżeniu jakości życia, a także o utrudnieniu codziennego funkcjonowania. Ból w klatce piersiowej ma wiele różnych przyczyn, w zależności od powodujących go dolegliwości, od błahych po stwarzające zagrożenie życia, dlatego w przypadku jego wystąpienia zawsze należy być czujnym i skonsultować się ze specjalistą.

Ból jest bez wątpienia odczuciem subiektywnym. Na jego odbiór mają wpływ zarówno bodźce emocjonalne, jak i zmysłowe. Subiektywność jego odczuwania, powoduje, że ciężko go jednoznacznie zakwalifikować do danej kategorii, która z całą pewnością będzie odpowiadała jednej konkretnej przyczynie. Właśnie z tego powodu, bardzo istotne jest, aby przypadek każdego pacjenta rozpatrywać całkowicie indywidualnie.

Ból w klatce piersiowej spowodowany bywa uszkodzeniami zarówno w okolicach klatki piersiowej, jak i zupełnie odległymi przyczynami. Na jego wystąpienie mogą mieć również wpływ schorzenia układów:

• sercowo-naczyniowego (choroby serca np. zapalenie mięśnia sercowego, ból dławicowy),
• oddechowego (dławica piersiowa, zapalenie płuc, ból opłucnowy),
• narządów ruchu (przeciążenia/dysfunkcje mięśni klatki piersiowej),
• nerwowego (nerwobóle),
• czy pokarmowego (refluks żołądkowo-przełykowy, przepuklina rozworu przełykowego przepony),
• a także dolegliwości o podłożu psychogennym.

Rodzaj bólu klatki piersiowej zależy od wielu czynników i może przybierać różny charakter, od kłującego, przez piekący i gniotący, aż po tępy. Często towarzyszą mu również objawy dodatkowe (nudności, zawroty głowy, ucisk klatki piersiowej, biegunka, niepokój, tkliwość klatki piersiowej itp.), można rozróżniać go także na podstawie częstości występowania (napadowy lub przewlekły). Analizując miejsce jego wystąpienia, można również namierzyć narządy i układy, z których pochodzi. Przykładowo ból zlokalizowany we wnętrzu klatki piersiowej może sugerować nam, że pochodzi od narządów takich jak tchawica, przełyk, tętnica płucna czy aorta, natomiast ból spowodowany chorobą ściany klatki piersiowej oznaczać może dysfunkcje połączeń chrzęstno-kostnych czy kręgosłupa.

Ból w klatce piersiowej może być zarówno bardzo złym czynnikiem prognostycznym (pojawia się on w przebiegu takich chorób jak np. nowotwory klatki piersiowej), jak i zupełnie niegroźnym sygnałem (powodować go może także przeziębienie, a nawet niedobór magnezu, czy przejedzenie). Bardzo często ból w klatce piersiowej budzi strach, nie powinien być on jednak powodem do paniki, mimo tego nigdy nie należy go bagatelizować, ponieważ może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. W niektórych przypadkach ból w klatce piersiowej wymaga niezwłocznej i obowiązkowej konsultacji lekarskiej.

Pomimo tego, że ból w klatce piersiowej występuje podczas pokaźnej ilości schorzeń, najczęstszą przyczyną bólu okazują się być patologie narządów klatki piersiowej na czele z sercem.

W chorobach narządów klatki piersiowej, powodujących ból w jej obrębie, patologie serca grają pierwsze skrzypce. Zawał serca należy do jednej z nich, pozostając jednocześnie jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na całym świecie. Z tego powodu zalecamy, aby w każdym przypadku, kiedy odczujesz niepokojący ból w klatce piersiowej zgłosić się z nim do specjalisty. Nie każdy ból w klatce piersiowej świadczy o zagrożeniu życia, jednak należy pamiętać, że w przypadku zawału serca mówi się o tzw. ,,złotej godzinie” odpowiadającej czasowi, w czasie którego jeżeli wdrożone zostanie leczenie, szanse na uratowanie życia chorego są największe.

W przypadku zawału serca, ból w klatce piersiowej charakteryzuje się następującymi objawami:

• pojawia się najczęściej w zamostkowej części klatki piersiowej, ale odczuwany może być także na większym obszarze, zarówno po lewej jak i po prawej stronie klatki piersiowej,
• porównywany bywa do bólu, jaki powoduje dławica piersiowa,
• najczęściej trwa 20 minut i powyżej, ciągle narastając (nasilone bóle klatki piersiowej),
• często promieniuje do żuchwy, szyi, barku, a nawet ręki,
• określany jako piekący, rozlany.

Oprócz bólu klatki piersiowej charakterystycznymi objawami dla wystąpienia zawału są także:

• duszności, którym towarzyszyć może kaszel,
• zawroty głowy, omdlenia,
• kołatanie serca,
• ból brzucha,
• nudności, wymioty,
• uczucie niepokoju.

Ból w klatce piersiowej pojawia się także w przebiegu chorób układu pokarmowego i oddechowego. Za ból w klatce piersiowej odpowiadać mogą zarówno poważne dolegliwości, zagrażające życiu i zdrowiu, jak i małe nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów i układów. Nie od dziś wiadomo, że ból w klatce piersiowej budzi niepokój, bo często bywa pierwszym sygnałem zawiadamiającym o bardzo poważnych schorzeniach.

Do najczęstszych chorób układu pokarmowego, które mogą powodować ból klatki piersiowej, należą:

• choroba wrzodowa żołądka,
• choroba wrzodowa dwunastnicy,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• rozerwanie przełyku,
• zapalenie trzustki (charakterystyczny ból nadbrzusza i dolnej części klatki piersiowej).

Do najczęstszych chorób układu oddechowego, którym towarzyszy ból klatki piersiowej należą:

• infekcje dróg oddechowych (zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, które najczęściej współwystępują z gorączką i kaszlem),
• kaszel (podczas kaszlu może dojść do nadwyrężenia mięśni znajdujących się na powierzchni klatki piersiowej, a co za tym idzie, do ich bolesności),
• odma opłucnowa,
• nowotwór płuc,
• zatorowość płucna.

Ból pojawiający się w obrębie klatki piersiowej niekoniecznie musi oznaczać stan zagrożenia życia, pomimo tego nigdy nie należy go bagatelizować. Jego pojawienie się może mieć różne konsekwencje, również te niepożądane, dlatego warto znać najpoważniejsze przyczyny bólu i schorzenia (przede wszystkim te bezpośrednio zagrażające życiu i zdrowiu), które mogą go wywołać oraz charakterystyczne inne objawy towarzyszące temu bólowi. Ból w okolicach klatki piersiowej może mieć poważny charakter w przebiegu takich chorób jak:

• tętniak rozwarstwiający aorty piersiowej (ból jest nagły, rozrywający i silny ból w klatce piersiowej promieniujący do pleców),
• zatorowość płucna (ból jest również nagły i nasila się on przy oddychaniu. Charakterystycznymi objawami dodatkowymi mogą być: zwiększona częstość oddechów (>20 na minutę), częstoskurcz, kaszel, czy sinica),
• migotanie przedsionków (ból występuje najczęściej jako nieswoisty dyskomfort spowodowany kołataniem serca. Często przebiega bezobjawowo i rozpoznawane jest dopiero przy okazji hospitalizacji z powodu jego powikłań).

W procesie diagnostycznym powinno zwrócić się uwagę przede wszystkim na czas trwania bólu, jego charakter, objawy towarzyszące oraz sytuacje, które go prowokują, bądź zmniejszają. Oprócz obowiązkowego wywiadu i podstawowych badań takich jak osłuchiwanie klatki piersiowej, w celu dokładnego zdiagnozowania przyczyny odczuwania bólu w obszarze klatki piersiowej, wykonuje się także różne badania dodatkowe. Dobierane są one indywidualnie, w zależności od dolegliwości, które występują u pacjenta z uwzględnieniem przeciwwskazań do wykonywania niektórych z nich. W diagnostyce bólu w klatce piersiowej wykorzystuje się różne metody, z czego szczególnie przydatne okazują się być badania takie jak:

• rezonans magnetyczny klatki piersiowej,
• rentgen klatki piersiowej,
• tomografia klatki piersiowej (tomografia komputerowa klatki piersiowej),
• elektrokardiogram (poprzez umocowane do klatki piersiowej elektrody),
• inne badania obrazowe klatki piersiowej np. ultrasonografia.

Wiele osób zastanawia się, które objawy kwalifikują się do wezwania kartki pogotowia ratunkowego. Czy w każdym przypadku bólu klatki piersiowej możemy to zrobić? Odpowiedź brzmi — to zależy. Karetkę pogotowia ratunkowego powinno wzywać się w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia, lub w sytuacjach nagłych, które skutkować mogą uszkodzeniem funkcji lub ciała, a także utratą życia, oraz przy nagłym pogorszeniu się stanu osoby chorej.

Osoba dzwoniąca sama musi określić, czy występujące bóle w klatce piersiowej mieszczą się w tym zakresie. Bez wątpienia jednak nagły i ostry ból w klatce piersiowej, szczególnie ten narastający, może być stanem zagrażającym życiu, w przypadku którego, natychmiastowa reakcja jest wskazana i może zaważyć o zdrowiu i życiu chorego. Do innych niepokojących objawów, które również mogą kwalifikować się do wezwania karetki pogotowia, zaliczane są:

• silne duszności,
• utrata przytomności,
• urazy w wyniku wypadku komunikacyjnego,
• zatrzymanie akcji serca,
• masywne krwotoki,
• zadławienie się,
• ostre i nasilone reakcje uczuleniowe,
• zaburzenia świadomości,
• nagły i ostry ból brzucha,
• uporczywe wymioty (a zwłaszcza te z domieszką krwi) itd.

Pamiętaj, jeżeli potrzebujesz nagłej pomocy, możesz zadzwonić pod poniższe numery alarmowe:

• 999 – numer alarmowy pogotowia ratunkowego, połączenia odbiera dyspozytor medyczny.
• 112 – numer alarmowy obowiązujący w całej Unii Europejskiej, połączenie odbiera operator, który w zależności od zgłoszonej sytuacji przekierowuje do odpowiednich służb.