Baza wiedzy

Badania funkcjonalne wykonywane przez fizjoterapeutów to jedna z podstaw diagnostyki podczas wizyty fizjoterapeutycznej. Jest to szereg czynności, które wykonuje pacjent, a wskazywanych przez badającego. Jego głównym celem jest sprawdzenie układu ruchu pod względem jakości jego pracy oraz ewentualnych zaburzeń.

Takie badania szczególnie często wykonywane są w różnych dyscyplinach sportu, ponieważ w znacznym stopniu pomagają ustalić przyczynę kontuzji. W ten sposób zwiększa się efektywność terapii, ponieważ znacznie lepiej jest rozwiązywać problem, jeżeli wie się, na czym on polega.

Podstawą badania funkcjonalnego jest dobrze przeprowadzony wywiad. Pozwala zawęzić obszar poszukiwania źródła bólu. Na podstawie informacji przekazanych przez pacjenta fizjoterapeuta może zastosować kilka prostych, ale skutecznych testów funkcjonalnych. W ten sposób może potwierdzić lub wykluczyć konkretne rozpoznania. 

Jak mantra powtarzane jest, że dobry wywiad uskutecznia prawidłowe rozpoznanie. Teraz już wiecie dlaczego, ponieważ bardzo usprawnia proces diagnostyki i zawęża tzw. lej diagnostyczny, czyli zawężanie możliwych opcji.

Badania funkcjonalne możemy podzielić na kilka kategorii. Może to być zarówno podział konkretnych części ciała, do których się odnoszą lub też, czy jest to badanie jakościowe, czy też ilościowe.

Badania funkcjonalne ze względu na ich ilość, ale również różne funkcje konkretnych partii ciała podzielono na różne segmenty. Testy różnią się od siebie, ponieważ są prowokujące do wystąpienia bólu – w ten sposób sprawdzając, czy wynik jest pozytywny lub negatywny. Wymieniamy badania dla:

• kręgosłupa:
  • • kość krzyżowa
    • lędźwiowy odcinek
    • piersiowy odcinek
    • szyjny odcinek

• kończyny górnej

• kończyny dolnej

• konkretnych partii mięśni
• więzadeł

• ścięgien mięśni

Badania jakościowe pozwalają określić dokładnie jakiej jakości jest wykonywany przez pacjenta ruch, czy też stan układu ruchu. Taka diagnostyka może również dotyczyć np. układu krążeniowego, który można sprawdzić za pomocą testu 6 – minutowego chodu. Określa, jaką odległość pacjent może przejść bez bólu w czasie 6 minut.

Natomiast badania ilościowe przede wszystkim sprawdzają, czy dana funkcja “działa” w naszym ciele. Są to test 0 / 1, tzn., że wynik jest pozytywny lub negatywny. Przykładem takiego testu może być np. test Phalena, który pomaga w rozpoznaniu zespołu cieśni nadgarstka.

Zdecydowana większość jest przeprowadzana na sportowcach amatorach oraz profesjonalnych sportowcach. Jednak nie tylko, ponieważ u niemalże każdego pacjenta polecane jest badanie funkcjonalne. Zarówno u aktywnych, ale i mniej aktywnych, którzy narazili swój układ ruchu.

Tak, więc osoby, które powinny zgłosić się na takie badanie to:

• profesjonalni sportowcy, narażeni na częste kontuzje
• sportowcy amatorzy, którzy nie są pewni, czy posiadają dobrą technikę lub tacy, którzy poczuli na własnej skórze osłabienie
• osoby po kontuzji 
• ofiary wypadków samochodowych

Badanie funkcjonalne ma wielorakie zastosowanie, ponieważ może być:

• diagnostyczne – diagnozować teraźniejszy problem
• prognostyczne – przewidujące, jakie struktury są narażone na uszkodzenie
• profilaktyczne – przesiewowo sprawdzane ciało pod kątem osłabień

Jak widzicie badanie funkcjonalne to jedna z podstawowych metod diagnostycznych w fizjoterapii. Jest ich wszystkich bardzo dużo, a większość z nich opiera się o testy funkcjonalne.